توسعه
توسعه کشاورزی
ایران کشوری غنی با مناطق متنوع کشاورزی است و اقلیم چهارفصل و خاک حاصلخیز این سرزمین، کشاورزی را به یکی از مهمترین صنایع کشور تبدیل کرده است. فراهمکردن وضعیتی مناسب برای افزایش صادرات محصولات کشاورزی مانند مواد اولیۀ فراوردههای غذایی، دانههای روغنی، حبوبات، گیاهان و دارویی، سبزیجات و خوراک دام و طیور با ارتقای سطح فنّاوری و استانداردهای علمی، حمایت مالی و سرمایهگذاری، افزایش کیفیت محصولات کشاورزی و توسعۀ عرضۀ این محصولات، از اولویتهای بخش کشاورزی است. ازاینرو، ارزیابی و استفاده از تمام پتانسیلهای مناطق کشاورزی اهمیت شایانی دارد. با شناسایی تواناییهای هر استان در زمینۀ تولید محصولات کشاورزی، میتوان به تولیدات کشاورزی پایدار دست یافت و استفاده و حافظت از منابع طبیعی را نیز بهینه کرد. بهعنوان مثال، ایران با تولید سالانه 330 تن و صادرات 280 تن زعفران، بزرگترین تولیدکننده و صادرکنندۀ این محصول در دنیاست (براساس آمار سال 1398). در این بین، استانهای خراسان رضوی و خراسان جنوبی بیشترین سهم (حدوداً 85%) را در تولید زعفران ایران دارند. از دیدِ کمّی، شهرستان تربتحیدریه در استان خراسان رضوی، با سطح زیر کشتی بالغ بر 7500 هکتار زعفران در بین تمام تولیدکنندگان این محصول، رتبۀ نخست تولید در کشور را دارد. زعفران شهرستان قائن هم یکی از باکیفیتترین زعفرانهای تولیدی کشور قلمداد میشود. زعفران محصولی باارزش و سازگار با کمآبی است و وجود 3 میلیون هکتار زمین مستعد کشت زعفران در استان خراسان رضوی، بهترین محل برای کشت این محصول خواهد بود. از آنجایی که مسیر خط انتقال آب سواحل چابهار از مناطق زعفرانخیز کشور عبور میکند و همچنین نیاز به آب شرب در فصول پاییز و زمستان کاهش مییابد، میتوان از مازاد آب انتقالی به این منطقه برای کشت زعفران و محصولات پربازدهی بهره برد که نیاز چندانی به آب ندارند و مساحتی معادل 30.000 هکتار را زعفران کاشت.
توسعه صنعت
براساس آرای صاحبنظران داخلی و خارجی، رشد اقتصادی پیوندی مستقیم با تنوع صنایع و استفاده بهینه از منابع یک کشور دارد. برای دستیابی به این هدف، نخستین شرط مهم وجود یکپارچگی سیاستهای اقتصادی در سطوح مختلف از یکسو و همکاری دولت و بخش خصوصی از سویی دیگر است. اما در سالهای اخیر، به دلیل شرایط خاص کشور و تحریمها، سیاستهای صنعتی، معدنی و تجاری کشور متأثر از وضعیت گذرای اقتصادی، سیاسی و امنیتی اتخاذ شدهاند و فاقد یکپارچگی لازم برای توسعۀ صنعتی کشور بودهاند. چنین وضعیتی سبب ایجاد محدودیت بسیاری در فرایند توسعۀ صنعتی، معدنی و تجاری، کاهش بهرهوری، بیکاری گسترده و تخریب محیط زیست شده است و باید به راهکاری همهجانبه برای مقابله با آنها اندیشید.
یکی از موانع اصلی توسعۀ صنعتی آب است. آب به عنوان یکی از ارکان کلیدی رشد اقتصادی، نقش مهمی در تولید محصولات صنعتی (پتروشیمی، فولاد و…) دارد و دسترسی آسان به منابع آبی میتواند هزینههای تولید را به مقدار زیادی کاهش دهد و همچنین وابستگی صنعتی به دیگر کشورها را تا حد زیادی برطرف نماید.
از سویی دیگر توسعه روستاها و کارگاههای کوچک مستلزم وجود منابع آبی است. مطابق گزارشهای سازمان ملل متحد در کشورهای در حال توسعه حدود ۵۴ درصد جمعیت آنها در روستاها ساکن هستند و سرمایهگذاری در بخش اقتصاد روستایی میتواند نقش مهمی در توسعه آنها داشته باشد. توسعه روستایی بهمثابه توسعه ملی است. براساس همین رویکرد، باید تمرکز ویژهای معطوف تولید آب شود و با تاسیس سازمانهای لازم و سیاستها درست دولتی هزینه تولید و انتقال آب کاهش یابد تا با رشد صنایع، معادن و کارخانهها مشکلات اقتصادی از میان بروند.